Ik ben bezig in ‘Onverzadigbaarheid’, een boek dat me na twee pagina’s al had overtuigd: een heel groot schrijver.
Omdat ik toch wat masochistische trekjes heb, ben ik gaan onderzoeken hoe dit boek, destijds uitgegeven door Meulenhoff en vertaald door Karol Lesman, destijds werd ontvangen door de ‘Nederlandse kritiek’.
De uitgave van 1996 moet een heruitgave zijn geweest, en er zijn maar twee dingen over het boek in onze ‘grote media’ te traceren: een recensie in de Volkskrant die door een pseudoniem lijkt geschreven en het enkel heeft over een ander boek van Witkiewicz, ‘want dat is het echte meesterwerk en dit niet’, en dan, verhip, hij weet zelfs nog een jaarlijstje te halen: op de jaarlijstjes van 1993 van onze literaire waakhonden wordt het boek éénmaal vermeld, en wel door Henk Pröpper, die het bij lange na niet het beste boek van het jaar vond; Henk plaatste het op nummer 8.
Ik probeer me daar iets bij in te beelden, dat je dit boek daadwerkelijk wist te lezen en je het dan op nummer 8 plaatst in een lijstje.
Wat een indrukwekkende ontvangst voor dit meesterwerk. Je zou maar jarenlang met ziel en zaligheid aan de vertaling hebben gewerkt om vervolgens deze smoorbehandeling te moeten verduren van onze stellige brigade van letterenpoepjes.
Wie was er destijds wel de grote schrijver? Je hoeft het lijstje maar door te lopen en je ziet: Benno Barnard!
https://www.dbnl.org/tekst/_mek001199401_01/_mek001199401_01_0019.php
Eh, wat? Benno Barnard, die christelijke neoconservatief die de lijfwachten van het Vlaams Blok inhuurde om dapper lezingen ‘tegen Allah’ te kunnen geven? Dat vinden ze hier een grotere schrijver dan Witkiewicz? Het is de naam die je op papegaai-achtige wijze op ziet duiken als leitmotiv door deze lijstjes heen. Wie de ‘literaire wereld’ een beetje heeft gevolgd, weet dat jaar in jaar uit in de zee van gepubliceerde werken er altijd namen bij zitten die bijna uniform weerklank vinden bij onze geliefde poortwachters.
Soorten raadsels die je alleen kunt oplossen door het boek in kwestie, dat wel een waar meesterwerk moet zijn, eens onder de loep te nemen:
https://www.bol.com/nl/nl/f/het-gat-in-de-wereld/37888228/
Hmm, dat is toch eigenaardig. Geen reviews. En dan heb je het over een boek dat massaal door deze brigade van betweterige poepjes als het beste van het jaar werd gepromoot. Niet één review, zelfs niet na dertig jaar.
Dan maar elders gaan kijken. Niets te vinden. We treffen het boek enkel nog aan in het juryrapport van de Frans Kellendonkprijs op DNBL:
Het boek van Barnard, het mag ons van het hart, is een ontroerend boek. Het sleept mee, het verwart, het zet aan tot denken. Hoe uiteenlopend de onderwerpen die erin aan bod komen ogenschijnlijk ook zijn – het verhaal van de verhouding tot zijn vader, de oud-predikant W. Barnard, de dichter Guillaume van der Graft; zijn verblijf in de Verenigde Staten als gastschrijver; zijn bezoeken aan Praag, Mariënbad en Triëst – het gaat telkens over hemzelf en over Europa, en de essaybundel heeft een grotere samenhang dan met Barnards gevoel voor fragmentatie overeenkomt.
‘Het gaat telkens over hemzelf en Europa’ – wacht even, dus het is niet eens een roman, maar gewoon een essaybundel die voor het verenigde Europaproject van de globalisten pleit? En dat vonden ze allemaal het beste boek van het jaar? En Witkiewicz, pff, die vermelden we niet eens?
(Wat een raadselachtige zin is dat, ‘de essaybundel heeft een grotere samenhang dan met Barnards gevoel voor fragmentatie overeenkomt’. Moet ik hieruit opmaken dat de christelijke neocon, die constant roept dat het heilige kolonialisme dreigt uiteen te vallen een grotere samenhang heeft dan al vertoond in deze houding? Kun je nog samenhangender zijn als essaybundel?)
Europa is zijn krachtcentrale, zegt Barnard ergens. Als hij in Amerika verblijft, sterft hij nagenoeg van heimwee naar Europa. De spanning tussen de polen wordt gevoed door zijn opvoeding, door de overtuiging dat de Bijbel een boek van poëzie is, dat poëzie met godsdienst te maken heeft en dat godsdienst hier het christendom is.
Christenpromotie dus weer. Hoe pathetisch wil je het hebben? Waarom zou Arjan Peters dit het beste boek van het jaar hebben gevonden, veel en veel beter dan Witkiewicz?
Och, eigenlijk ben ik naar het antwoord niet bijzonder nieuwsgierig. Kun je het de poepjes kwalijk nemen dat ze mij in de ban deden, immers, ik heb ook bijzonder weinig interesse in hun motieven. Ik lees liever verder in het werk van deze fascinerende schrijver, die me eigenlijk nog meer aanspreekt dan Gombrovicz. Maar voor ik definitieve uitspraken doe over positionering in mijn kosmos, wil ik eerst alle boeken lezen die de man ooit heeft geschreven.
Maar dat je juist de ‘Frans Kellendonkprijs’ misbruikt voor dit soort neoconpromotie…nee echt, deze mensen kan onmogelijk nog iets heilig zijn. Wie is er overigens bestuursvoorzitter van die prijs? Och kijk, wat is de wereld toch….eng klein.
Martinus, 03-02-2024
