Jawel hoor, ik weet dat ‘overnieuw’ in de grijze taalzone zit, maar ik vind deze contaminatie juist functioneel en verrijkend voor de taal. ‘Opnieuw’ vind ik juist een vreemd woord. Als je iets herdrukt, noem je dat toch ook geen ‘opdrukken’? Ja, het mag van mij best, maar als je dan vervolgens met het vingertje gaat staan zwaaien…
Wanneer je het over intelligentie hebt, zoals bij kunstmatige intelligentie, krijg je te maken met het begrip ‘contextraam’. Dat is het referentiekader dat de intelligentie in overweging kan nemen bij het behandelen van een vraag. Hoe hoger dat contextraam, hoe beter de intelligentie functioneert. Sommige intelligenties hebben nu al een contextraam van 1 miljoen tokens, wat betekent dat ze 2 of 3 hele boeken aan context bij elke vraag kunnen zien. Dat is nog niet bijzonder veel – een goede lezer zal bijvoorbeeld een contextraam van duizenden boeken hebben die hij heeft gelezen, hoewel er een verschil is, want hij of zij kan die niet letterlijk on demand uit het geheugen opdiepen.
Waarom schrijf ik dit? Nou, omdat het CITO er klaarblijkelijk vanuit gaat dat een online reactie per se een reactie is op de geposte tekst. Dat is echter bij een schrijver en/of een filosoof helemaal niet zo eenduidig te stellen. Je hebt dan types met een erg beperkt contextraam (dit klinkt toch een stuk beter dan dat grove woord ‘dom’) die graag aan het ‘modereren’ slaan, want als zij een reactie niet begrijpen, dan moet het kapot. De entertainmentgeest dicteert namelijk dat de eigen intelligentie de hoogste is.
Dat erg beperkte contextraam krijg je literair gezien bijna automatisch wanneer je geen boeken leest, of wanneer je enkel de verkeerde boeken leest. Dat laatste is erg makkelijk: volg de commerciële boekenwereld en je vult je hele leven met Rob van Essen en andere instantliteratuur. Pseudo, maar dat wordt door de leukebaantjesmilitie natuurlijk verkocht als ‘hoogstaande literatuur’ en daartegenover staat dan de ‘pulp’ waar ze woke op af kunnen geven, zoals we gisteren zagen.
Daarover waren Kluun en Mel Wallis bepaald niet te spreken. Begrijpelijk, want ik zou ook niet ‘pulp’ genoemd willen worden in de landelijke eindexamens.
De gepresenteerde teksten van Yra van Dijk en Marie-José Klaver vind ik dan weer een vorm van woke-pulp die me erg doet denken aan de jaren tachtig, toen in Amerika de PMRC zich enorm sterk met de inhoud van muziek begon te bemoeien. Plots moesten muziekteksten allemaal worden doorgelicht door deze (erg christelijke) organisatie: waren deze teksten bijvoorbeeld niet te gewelddadig? Precies dezelfde beweging dus als we op Neerlandistiek zagen, hoewel zij, en dat maakt het nog komischer, precies deze bemoeienissen pogen presenteren als de essentie van literatuuronderwijs en het christelijke sausje eraf hebben geschraapt of zijn ‘vergeten’. Mag je in een tekst met de dader meekijken?
Interview met Jello Biafra, die door de PMRC voor de rechter werd gedaagd om zijn teksten op het album ‘Frankenchrist’.
Hier is Frank Zappa in de rechtszaal:
‘this is treating dandruff by decapitation’ – legendary words of Frank Zappa, who, like Jello Biafra, should get a Nobel, or something, there are no words for how important these people have been for Music. En ja, inderdaad, ook Prince werd destijds het leven moelijk gemaakt.
De uitkomst van dit alles is dat er nu wereldwijd een sticker op elke plaat moet worden geplakt waarop de waarschuwing staat dat er ‘expliciete teksten’ op het album te vinden zijn. Let wel, als het aan de PMRC had gelegen werden sommige teksten, zoals de teksten die te vinden zijn op het album Frankenchrist, simpelweg verboden. De sticker was ‘de middenweg’, want de artiesten wilden helemaal geen bemoeienis met hun teksten.
Wanneer ik onder de kop ‘slecht lezen’ op Neerlandistiek precies dezelfde argumenten tegen literatuur aantref die destijds door de PMRC werden opgevoerd om sommige muziekteksten te verbieden, denk ik: wanneer zijn we van dit soort ellendelingen verlost? Maar bij de PMRC wist je tenminste nog wat je tegenover je had: rechtse conservatieve christenen. Bij Neoconlinks, een truc ooit vanuit die gelederen verzonnen, maak de oppositie zelf en je bent almachtig – bij neoconlinks vermommen ze deze bemoeienis gewoon als ‘wetenschap’.
En dat gaat dan gepaard met een ‘kringgesprek’ met ‘mooie jonge mensen’ die duidelijk gemaakt moet worden welke boeken wél en welke niet gelezen dienen te worden om vooral maar mooi te blijven.
Mooie lezers.
En daar komt de echte jeugdliteratuur
Want je hebt natuurlijk ook valse jeugdliteratuur die niet door de ballotage wist te komen. De Kluuntjes en de Mel Wallis van deze wereld.
Echte jeugdliteratuur versus valse jeugdliteratuur, en dat onder de kop ‘slecht lezen’. Maar het echte issue, het literaire issue, is helaas een heel andere: waarom bemoeit u zich met de inhoud van boeken, en waarom lezen deze 16-18 jarigen überhaupt nog kinderboeken? Zoals ik gisteren al schreef, las ik zelf op mijn tiende levensjaar literatuur voor volwassenen, ongecensureerd, en ‘literatuuronderwijs’ is voor mij niet met 16-18 jarigen over ‘echte versus valse jeugdliteratuur’ discussiëren in een mooi kringgesprek, maar is deze mensen zo spoedig als het even kan aan de Tjechov en de Platonov helpen, zodat de intelligentie van deze schrijvers op hen af kan geven.
Want precies dat is het echte wonder van de literatuur: intelligentie is via boeken overdraagbaar, maar dan moet je wél de juiste boeken tot je nemen.
Duidelijkst
Misschien was ik gisteren niet duidelijk genoeg: ik verwacht van CITO een antwoord op de foutieve vraagstelling in het examen.
Voorts zou ik leerlingen die dientengevolge er een punt bij krijgen willen vragen eens de mond open te doen over de genocide in Gaza of een andere genocide naar keuze.
Met vriendelijke groet,
Martijn Benders
P.s. over contextraam gesproken, wat is precies het verband tussen doperwtjes en Ruud Lubbers? Een vriend van me kon van de tekst geen kaas maken. Zonde van de mooie muziek, zei hij.
Nu we het er toch over lijken hebben, kudos voor deze Sander die zich afvraagt waarom we nog steeds naar een oorlogsmisdadiger luisteren:
We zullen het van de jeugd moeten gaan hebben, want mijn generatie liet het en masse afweten.
