Het raadsel van de Gif-filosofie
…waarom maakt het bos een wit lulletje?…
Vandaag wens ik het raadsel van de gif-filosofie te bespreken. De vraagstelling is helder: Waarom bestaan er in de natuur paddenstoelen die over de dodelijke capaciteit beschikken om ons te doden, terwijl de bosnatuur ogenschijnlijk een welwillende, voedende kracht is? Hoe is het voorstelbaar dat paddenstoelen zijn geëvolueerd met het vermogen om dodelijk te zijn?
Ja, α-amanitine is inderdaad een complex molecuul met een unieke en ingewikkelde structuur. Het is een cyclisch peptide bestaande uit acht aminozuren, waardoor het een relatief klein peptide is, maar zijn complexiteit schuilt in zijn bicyclische structuur die een tryptathionine zwavelbrug, hydroxylgroepen en een indooldeel binnen de cyclus kenmerkt. Deze complexiteit draagt bij aan zijn krachtige werkingsmechanisme omdat het RNA-polymerase II remt, een cruciaal enzym in de synthese van messenger RNA (mRNA) in eukaryotische cellen. Deze remming verstoort het essentiële proces van eiwitsynthese, leidend tot celschade en de dood, wat de reden is waarom α-amanitine zo toxisch is en ernstige lever- en nierschade kan veroorzaken bij organismen die het binnenkrijgen. De synthese van α-amanitine in het laboratorium is uitdagend vanwege zijn complexe structuur, wat de verfijning van het molecuul benadrukt.
α-amanitine, een van de dodelijkste giffen aanwezig in de natuur.
Ik heb mij verdiept in de diverse verklaringen voor de vraag ‘waarom’ en ‘hoe’ een dergelijk ongelooflijk complex molecuul in de natuur kon ontstaan.
Het is ten eerste boeiend op te merken dat het misschien juist de complexiteit is die ervoor zorgt dat de lichaamscellen niet weten hoe ze ermee om moeten gaan, waardoor het enzymproces dus wordt verstoord.
Het is verbazingwekkend dat de natuur stoffen kan voortbrengen waar onze beste chemici nog aanzienlijke moeite mee hebben om ze te kunnen reproduceren.
De verklaring dat een paddenstoel zo’n stof ontwikkelt ‘om te overleven’, beschouw ik als een van de minst overtuigende redeneringen binnen het gehele spectrum van de biologie. Het is ongeloofwaardig, en ik zal uitleggen waarom. Als een paddenstoel een onaangename geur of smaak ontwikkelt, kan ik dat nog aannemen. Maar een substantie die pas dagen later dodelijk is, waardoor het effect niet direct te herleiden is tot het organisme en nooit een werkelijk verstorend effect zal hebben op de consumptie? Dat is geen geloofwaardige overlevingsstrategie.
Er moet hier meer aan de hand zijn. Louter toeval, de natuur heeft geen intenties en dit ontwikkelde zich gewoon spontaan? Dat is natuurlijk een mogelijkheid.
Maar wat als de natuur wel degelijk intelligent is en een deel van de paddenstoelen giftig maakte om ons te dwingen ook intelligent te worden? Ook deze mogelijkheid mag men als filosoof niet uitsluiten.
Als we kijken naar de bomen waarmee de Amanita phalloides samenwerkt, dan komt er een zeer illustere trio naar voren: de eik, de kastanje en de beuk. De ultieme wijze raad van oude, belangrijke bomen, dus. Heilige bomen, zouden onze voorouders hebben gezegd. Waarom zouden juist deze bomen een paddenstoel ontwikkelen waarvan we letterlijk af moeten blijven, een paddenstoel die een van de meest complexe verbindingen bevat waar onze lichaamscellen zich geen raad mee weten?
In twee van mijn boeken heb ik zaken beschreven die relevant zijn voor deze vraag: in “Amanita Muscaria – Het Boek van de Keizerin” leg ik uit hoe Genesis uit de Bijbel wezenlijk niets anders is dan ‘s werelds eerste drugsverbod. Blijf van die appel af, en dat is natuurlijk de Amanita Muscaria. Maar er is dus een andere appel, een witte, waar je echt vanaf moet blijven.
En dan is er “O Kolle Klokkespin“, waarin ik het hele scheppingsverhaal herschrijf vanuit het perspectief van de paddenstoelen. Helaas wordt de literaire wereld gedomineerd door een parasitaire macht die de genocides die ze zelf ondersteunen niet erkent – neocon-links dus weer, met andere woorden, een ziekmaker van allure. Want bestond die nare geest niet dan was deze prachtige bundel zeker in de media besproken..
Oh, hoe onderbelicht is ook de rol van bomen in de geschiedenis van de mensheid. Alleen al de rol van de eik, wat een magische boom – en de vaderlijke beuk, die overigens weer een rol speelde in mijn laatste bundel.
Maar antwoorden op de vraag heb ik niet direct. Het is ook niet echt de rol van een filosoof om antwoorden te hebben – de discipline draait eerder om het stellen van de juiste vragen. En de juiste vraag is hier: was deze paddenstoel ook al dodelijk giftig voor de mens dit ‘scheppingsverhaal’ rond begon bazuinen, of is het juist een reactie van de natuur op dat verhaal?
Dit laatste ‘bestaat’ niet in de versie van de wetenschap waarin de natuur van alle vormen van intelligentie is verspeend en de mens als ‘heer en meester’ door dit domboparadijs als uitbuitende rentmeester rondbeent.
Gelukkig is die interpretatie van de wetenschap, die de natuur van elke vorm van intelligentie ontzegt en de mens als absolute heerser ziet, aan het wijken. Naarmate we meer over de natuur leren, openbaart deze zich als steeds intelligenter en geraffineerder. Het is allerminst ondenkbaar dat de natuur reageert op de mens: we creëren mythes rondom een appel en een boom, en de natuur toont ons dat deze verhalen werkelijkheid kunnen worden. Echter, waar onze appel rood was en juist een geschenk van de natuur om ons door de winter te helpen met rijke doses vitamine D, antwoordde het demoniseren van dit geschenk met een witte tegenhanger: een spierwitte fallus in het bos.
Is dit ongeloofwaardig? Waarom zou dat zo zijn? Persoonlijk vind ik dit een stuk geloofwaardiger dan het idee dat een paddenstoel zijn overlevingskansen reguleert met iets als α-amanitine.
De natuur communiceert met ons. Dit is het eerste wat je leert als je teacher plants of mushrooms gebruikt. En dat is een letterlijke communicatie, niet iets ‘symbolisch’. Het waanidee dat we in een dode natuur leven is de oorzaak van alle ellende – waarom maakt het bos een spierwit lulletje? Wat zou het bos daarmee willen zeggen? Jaja, ook mij is wat sturende pedanterie niet vreemd.
Martinus 13-02-2024