Freek Van de Velde is een trol. Hij doet namelijk net alsof hij niet begrijpt waarom het irritant is
om een of andere lerarencanon steeds DE CANON te noemen. Niemand zou geïrriteerd zijn als de correcte benaming werd gebruikt: een lerarencanon. Dan kun je nog debatteren over hoe legitiem die benaming is, en waarom leraren Nederlands meer verstand van literatuur hebben dan leraren Handvaardigheid. Maar je hebt tenminste een vlag die ietwat de lading dekt.

Dat doet Freek van de Velde natuurlijk doelbewust. Hij veinst onbegrip, en zwaait met een enquetelijst onder leraren en doet alsof dat een kwaliteitsmeting zou zijn. Hij is geen enkele verantwoording schuldig, zo veinst hij, want dit zijn toch gewoon de meninkjes van wat leraren? Dat klopt, Freek. Maar jij noemt dat De Canon van de Nederlandstalige Letteren. En dat weet je zelf verdomd goed, dus ben je niets dan een trol.

Niets dan een trol? Nee, het is nog wel een graadje erger, zoals gewoonlijk. Want je bent wel aan het trollen vanuit de zittende macht. Het provoceren van minderheden vanuit de zittende macht is een schoolvoorbeeld van een fascistische structuur. Daarom vereisen zulke posities zorgvuldigheid en discretie. Kijk, provoceren vanuit onmacht is een legitieme uitingsvorm. Maar de boel verandert als je in een officiële functie minderheden provoceert om je eigen schimmige doeleindes te verwezenlijken.

Je moet min of meer al een psychopaat zijn om te geloven dat je omdat je ooit een acht wist te halen voor het vak Nederlands op school verstand hebt van literatuur. Toch bestaan dat soort mensen bij de vleet, sterker nog ze ontlenen bestaanszekerheid uit het ‘aansturen van de literatuur’ als rapportfähige allesweter.

Het echte probleem is vrij eenvoudig te definiëren: ik ken persoonlijk niemand die het oneens is met het idee dat het onderwijs afgelopen 50 jaar pijlsnel achteruit is gegaan qua niveau. Goed. Maar nu komt het: tegelijkertijd zien we dat het onderwijs juist ook veel meer de boel is gaan aansturen. En die twee zaken zijn nu net niet met elkaar te rijmen. Iets erodeert in sneltempo, en dat maak je dan steeds machtiger.

Dat is natuurlijk een verschrikkelijk slecht idee.

Gevolg is een clubje ambtenaren dat je RIVM kunt noemen of KANTL die zich oppermachtig wanen en menen dat het hun heilige taak is de maatschappij aan te sturen, in dit geval middels een lerarencanon die geen enkele normatieve waarde heeft als DE canon.

En dan snappen ze niet waarom dat irritant is – natuurlijk, Freek. Zou Freek wel snappen waarom het irritant is naar oude griepdraaiboeken te grijpen bij een nieuwe verkoudheid? Zou Freek snappen dat landsgrenzen geen verkoudheden tegenhouden*? Zou Freek een verband zien tussen torenhoge inflatie en jarenlang met geld smijten? Vast niet. Maar daar heb ik bijzonder weinig last van, behalve als Freek zich DE EXPERT begint te noemen. En helaas, zulke figuren bestaan tegenwoordig bij de vleet, juist dankzij de afkalving van het echte onderwijs.

Hoe ga je om met dit soort trollen? Dat is een goede vraag. Een weerwoord bieden kan opluchten, maar het stompzinnige systeem waar deze mensen het gevolg van zijn verander je er niet mee. Je kunt zo’n figuur wel duidelijk maken dat de mening van David Bowie 10.000 keer zwaarder telt dan de mening van Henk Wijngaarden – en dat canonvorming te maken heeft met bepalen wiens mening echt gewicht heeft – maar deze luie leraartjes turven en zijn er klaar mee, want we gaan toch niet ingewikkeld doen?

*Men liet eerst de vliegtuigen ruim zes weken lang af en aanvliegen uit Wuhan, sloot toen de verkoudheid inmiddels overal zat alle landsgrenzen en trok 50 jaar oude griepdraaiboeken uit de kast. Wie tegen deze gang van zaken protesteerde werd ‘wappie’ genoemd.